Kategorie
Klinika Solar
DYSKOPATIA I DEHYDRATACJA KRĄŻKA MIĘDZYKRĘGOWEGO
21 kwiecień 2017
Dyskopatia i dehydratacja krążka międzykregowego
Krążek międzykręgowy - dysk
Krążek międzykręgowy potocznie zwany dyskiem, jest strukturą występującą pomiędzy poszczególnymi kręgami w kręgosłupie. Dysk oraz kręg położony nad nim i pod nim tworzą segment ruchowy. Krążek zbudowany jest z pierścienia włóknistego składającego się z naprzemiennie, skośnie (pod kątem około 120stopni) ułożonych względem siebie włókien kolagenowych i jądra miażdżystego, które znajduje się w centralnej części krążka i jest bardzo dobrze uwodnione. Główną funkcją jądra miażdżystego jest amortyzacja obciążeń poprzez odpowiednie odkształcenie się podczas ruchu w segmencie. Podczas skłonu w przód jądro miażdżyste zwiększa swą objętość w tylnej części krążka napierając na pierścień włóknisty, natomiast podczas skrętów tułowia jądro napiera na tylno - boczne powierzchnie pierścienia. Dolne i górne powierzchnie obwodowe dysków tworzą haczyki zwane blaszkami granicznymi, które zakleszczają je między kręgami. Dodatkowo każdy krążek połączony jest z kręgiem wyższym i niższym za pomocą chrząstkozrostu, a boczne powierzchnie ograniczane są przez struktury kostne kręgów oraz więzadła. Dzięki tym połączeniom krążek nie ślizga się między dwoma kręgami.
Dyskopatia: wypuklina, przepuklina, sekwenestracja
Czym jest więc dyskopatia, czy popularnie zwane przez pacjentów "wypadnięcie" dysku? Jest to przemieszczenie się jądra miażdżystego poza obręb pierścienia włóknistego, zwykle ku tyłowi ale i dobocznie (stąd objawy jednostronne). Przy pęknięciu tylko części włókien pierścienia, ale zachowania jego ciągłości, gdzie jądro wciąż przemieszcza się w jego obrębie, mówi się o wypuklinie - rzadko daje ona ucisk na korzenie nerwowe powodując objawy. O przepuklinie mówimy, gdy ilość zerwanych wiązek kolagenowych w pierścieniu jest na tyle duża, że jądro miażdżyste jest w stanie go uwypuklić na zewnątrz powodując ucisk na korzenie nerwowe. Obydwa przypadki można leczyć za pomocą terapii manualnej, niestety terapia nie pomoże już w wypadku sekwestracji - całkowitego przerwania pierścienia włóknistego i wylania się jadra miażdżystego poza jego obręb. Takie przypadki zmuszają już do wizyty u specjalisty, zazwyczaj kończą się zabiegiem operacyjnym.
Objawy zależą głównie od stopnia ucisku na korzenie i poziomu kręgosłupa. Zwykle dotyczą odcinka lędźwiowego. Związane jest to z ciągłymi przeciążeniami w obrębie tego regionu. Brak ergonomii pracy wywołuje namnażające się mikrourazy. Ciągłe schylanie się ku przodowi, podnoszenie ciężkich przedmiotów z podłoża bez zachowania krzywizny lędźwiowej, wywołuje ciągły napór jądra miażdżystego na pierścień włóknisty w obrębie dysków odcinka lędźwiowo-krzyżowego. Objawy korzeniowe to zwykle silny ból, o charakterze promieniowania do kończyny dolnej czy czasami zaburzenia czucia powierzchownego. Zawsze natomiast pojawia się ograniczenie funkcji w celu odciążenia zajętego segmentu i jego unerwienia. Stąd pozycje przeciwbólowe, unikanie skłonów czy zmniejszenie obciążenia kończyny dolnej po stronie zajętej. Leczenie zwykle w pierwszej fazie opiera się na odciążaniu zajętego segmentu, później na odpowiednim postępowaniu terapeutycznym, mającym za zadanie wypompowanie z podrażnianego korzenia stanu zapalnego, odciążenie korzenia, mobilizacje struktur kręgosłupa i samych nerwów. Jednak bywa, że uszkodzony krążek nie zawsze uciska na korzeń. Często pojawiają się objawy, które nie są typowe. Są to: ból przy kichaniu i kaszlu, ból jest centralny, obustronny i opasujący, wrażliwy na obciążenia (czasami samo stanie - siła grawitacji działająca na kręgosłup już wywołuje dolegliwości), ograniczenie ruchomości segmentu w pozycji stojącej, w pozycji leżącej ból zmniejsza się lub całkowicie znika.
Najlepszą terapią na odbudowanie uszkodzonych włókien pierścienia jest rotacja w danym segmencie. Najprościej uzyskać ją poprzez chód - miednica podczas chodu rotuje się „ciągnąc” za sobą dolny odcinek kręgosłupa. Spacery są więc najlepszym ćwiczeniem, ponieważ funkcja kształtuje strukturę i wtedy możliwe jest odbudowanie włókien pod kątem zbliżonym do fizjologicznego (120stopni).
Co daje "nastawienie" dysku metodą manipulacji?
Terapeuta stosując odpowiednie chwyty i pozycje ułożeniowe, za pomocą nagłego impulsu wywołuje "trzask" - mówi się o nastawieniu dysku/kręgosłupa. Czy naprawdę daje to efekt? Coraz większa liczba badań dowodzi, że takie nagłe impulsy wcale nie są wskazane. Grono fizjoterapeutów, które neguje tego typu metody wzrasta z każdym rokiem. Sama manipulacja ma za zadanie wyrównanie stężenia gradientów ciśnień między strukturami, któremu zwykle towarzyszy charakterystyczny trzask. Często zmniejszenie ciśnienia w obrębie tkanki przynosi ulgę, jednak samo "nastawanie" osłabia torebki stawowe i więzadła w obrębie kręgosłupa. Dlatego prawdopodobieństwo, że takie "nastawianie" trzeba będzie powtarzać coraz jest spore, ponieważ struktury otaczające krążek międzykręgowy podczas każdego takiego manewru będą coraz słabsze. Dodatkowo warto nadmienić, że wyrównuje się tylko gradient ciśnienia, co oznacza że uszkodzony pierścień włóknisty wcale nie został nagle i cudownie naprawiony - jego włókna nadal potrzebują czasu na regenerację. Czasami manipulacja jest wskazana, uważane jest to jednak za ostateczność- gdy mobilizacje i inne techniki terapii manualnej nie przynoszą efektu przez dłuższy okres czasu.
Dehydratacja krążka międzykręgowego
Dehydratacja inaczej odwonienie, dotyczy przede wszystkim jądra miażdżystego. Bez wystarczającego nawodnienia jądro nie spełnia swojej funkcji amortyzacyjnej. Dysk staje się cieńszy niż być powinien. Im węższy i mniej nawodniony, tym bardziej zbliża do siebie kręgi które od siebie oddziela (często w opisie można spotkać się ze stwierdzeniem, że krążki są prawidłowej wysokości lub obniżone). To z kolei powoduje zmniejszenie się przestrzeni międzykręgowych, przez które wydostają się z kręgosłupa korzenie nerwowe. Duże cechy dehydratacji krążka mogą wiec wpłynąć na pojawienie się objawów korzeniowych. Niezbędne jest prawidłowe nawadnianie organizmu, zaleca się picie codziennie wody w ilości co najmniej 1,5 - 2 litrów. Brak wody w organizmie wpływa pośrednio na wzrost: dobrze nawodniona osoba nie "maleje" w ciągu kolejnych lat życia - bo krążki międzykręgowe nie są odwodnione. Z kolei to że rano jesteśmy wyżsi niż wieczorem, to również zasługa tego, że w ciągu dnia dużo się ruszamy i obciążamy kręgosłup wypompowując wodę z jąder miażdżystych, w nocy krążki chłoną wodę z powrotem niczym gąbka, bo nie są obciążane.
Leczenie schorzeń krążka międzykręgowym
Nasza klinika posiada odpowiednio dostosowaną bazę zabiegową, dzięki której można z łatwością przynieść ulgę pacjentom z problemami w obszarze dysków. Techniki terapii manualnej pozwalają na redukcję stanu zapalnego czy lepszą regenerację w obrębie podrażnianych korzeni nerwowych. Fizjoterapeuci wskażą odpowiednie ćwiczenia, którymi można przeciwdziałać nawracaniu problemu jeśli będą regularnie wykonywane w domu. Zwrócą również uwagę na to, jak pacjent wykonuje czynności dnia codziennego i objaśnią podstawy ergonomii pracy dla układu ruchu. Dodatkowo cała baza fizykoterapii będzie oscylować wokół załagodzenia dolegliwości bólowych i poprawy komfortu życia pacjenta.